7 op de 10 Nederlanders mist kennis over veilig gebruik QR-codes
QR-codes zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven: één op de vier Nederlanders scant er wekelijks één. Toch ontbreekt vaak de kennis om dat veilig te doen. Uit recent onderzoek van Ipsos I&O, in opdracht van ABN AMRO, blijkt dat hoewel de meeste mensen de risico’s kennen, slechts de helft hier bewust bij stilstaat tijdens het scannen. Bovendien weet bijna driekwart niet hoe je de betrouwbaarheid van een QR-code controleert.
Onvoldoende kennis kan leiden tot financiële schade of het ongewild delen van persoonlijke gegevens, iets waar één op de tien Nederlanders al eens mee te maken heeft gehad. ABN AMRO benadrukt het belang van alertheid bij het gebruik van QR-codes en zet zich in om het bewustzijn hierover verder te vergroten.
"Het gebruik van QR-codes is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Dit komt mede door de coronaperiode waarin ze een veilige, contactloze oplossing boden voor het uitwisselen van informatie en betalingen", zegt Marco Hendriks, fraude-expert bij ABN AMRO. "Tegenwoordig worden ze vooral vanwege het gemak breed toegepast, door zowel kleinere ondernemingen als grote corporates en overheidsinstanties. Fraudeurs maken daar misbruik van, bijvoorbeeld door QR-codes te verspreiden die leiden naar valse betaalwebsites. Omdat het niet altijd meteen duidelijk is waar een link achter een QR-code naartoe leidt, is het belangrijk om alert te blijven bij het scannen."
Sporadische QR-codegebruiker minder alert
Uit het onderzoek blijkt dat één op de veertien Nederlanders via een QR-code op een website terechtkomt waar zij achteraf spijt van hebben. Vooral mensen die slechts enkele keren per jaar een QR-code scannen, lopen per scan gemiddeld meer risico omdat zij minder vaak controleren waar de link naartoe leidt. Frequente scanners letten daarentegen vaker op de betrouwbaarheid van de code, het webadres en mogelijke vervalsingen.
“Een QR-code scannen is op zichzelf niet gevaarlijk, maar alertheid is geboden", benadrukt Hendriks. Het niet controleren van de achterliggende link vergroot de kans op phishing of andere vormen van fraude. Juist daarom is het belangrijk om bewust met QR-codes om te gaan en alert te blijven.
De link controleren
Fraude met QR-codes komt op uiteenlopende plekken voor: op straat, in winkels, restaurants en in brieven van officiële instanties. De politie waarschuwde eerder dit jaar al voor meerdere frauduleuze QR-codes in brieven, e-mails en op parkeerautomaten. Zo dook onder meer een valse brief op uit naam van een overheidsinstantie, waarin mensen zogenaamd via hun bankomgeving hun DigiD moesten activeren. Ook circuleren er e-mails en kaartjes in de brievenbus met ogenschijnlijk aantrekkelijke aanbiedingen, die achteraf nep blijken.
"Controleer altijd of de URL overeenkomt met wat je verwacht. Een QR-code van de Belastingdienst moet bijvoorbeeld leiden naar belastingdienst.nl, en nergens anders heen", legt Hendruks uit. "Twijfel je over een link, bijvoorbeeld als je op vakantie bent of een QR-code van een onbekende bron scant? Gebruik dan de QR-codescanner in de checkjelinkje-app, aanbevolen door de politie, om te controleren of je veilig zit."
Banken en QR-codes
QR-codes spelen een steeds grotere rol in het betalingsverkeer. Banken zetten ze onder meer in om veilig in te loggen. Bij banken die QR-codes gebruiken voor inloggen, verschijnt op het inlogscherm een unieke code die slechts kort geldig is. Klanten van ABN AMRO scannen deze code altijd via de QR-codescanner in de ABN AMRO app, waarna zij zich identificeren met hun persoonlijke code, vingerafdruk of gezichtsherkenning. Pas daarna krijgen zij toegang tot hun bankomgeving.
Deze combinatie van QR-code en persoonlijke identificatie maakt inloggen veiliger. Volgens ABN AMRO zijn QR-codes gebruiksvriendelijk en betrouwbaar, mits gebruikers alert blijven. Controleer bij het scannen daarom altijd zorgvuldig de herkomst en de gegevens voordat je betaalt.
Via deze link vind je een overzicht met tips om te voorkomen dat je slachtoffer wordt van QR-code fraude.
